Điều trị rối loạn lo âu lan toả | Safe and Sound

Rối loạn lo âu lan tỏa được xếp vào nhóm các rối loạn liên quan đến stress, dai dẳng lan toả, tản mạn hoặc có liên quan với những sự kiện đã qua. Việc điều trị rối loạn lo âu lan toả như một thách thức đối với nền y học hiện đại, đặc biệt đối với các chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm thần.

 

Nguyễn Thị Hồng Hạnh | Bác sĩ - Viện tâm lý và sức khỏe tinh thần SnS

Trung tâm Nghiên cứu Sức khỏe Cộng đồng và Phát triển

1. Điều trị rối loạn lo âu lan tỏa không dùng thuốc

Hiện nay, nhằm tránh những tác dụng phụ của thuốc tây có thể gây ra cho người bệnh, các bác sĩ tâm thần có xu hướng ưu tiên lựa chọn phương pháp điều trị rối loạn lo âu lan tỏa không dùng thuốc. Các phương pháp này đem lại hiệu quả cao mà không gây ra tác dụng phụ. Dưới đây là một số biện pháp thường được chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm thần khuyến cáo dùng để chữa rối loạn lo âu lan toả không dùng thuốc. 

1.1.  Liệu pháp nhận thức/hành vi (CBT)

Liệu pháp tâm lý được các chuyên gia tâm lý và bác sĩ tâm thần đánh giá cao khi áp dụng phối hợp trong điều trị rối loạn lo âu lan toả. Bởi vì nó giúp người bệnh nhìn nhận rõ bản chất của vấn đề ở từng sự việc gây lo lắng. Từ đó, họ sẽ bình tĩnh hơn và có thêm tinh thần, biết cách điều chỉnh cảm xúc suy nghĩ của bản thân để ứng phó với bệnh tật. 

Liệu pháp nhận thức hành vi dựa trên khái niệm cho rằng tất cả mọi người đều có thể có các suy nghĩ tiêu cực dẫn đến đau khổ về mặt cảm xúc. Nếu tình trạng này kéo dài có thể dẫn đến rối loạn lo âu, trầm cảm. Liệu pháp này cần được thực hiện dưới sự hướng dẫn theo dõi của chuyên gia trị liệu như chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm thần,… Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, liệu pháp nhận thức hành vi có hiệu quả gần tương đương với các thuốc điều trị rối loạn lo âu lan toả nhưng đem lại lợi ích lâu dài hơn. Tuy nhiên, hạn chế của liệu pháp này là hiệu quả phụ thuộc rất nhiều vào thời gian, động lực của người bệnh và trình độ chuyên môn cũng như kinh nghiệm của chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm thần,… Liệu pháp nhận thức/hành vi là một hình thức tâm lý trị liệu giúp bệnh nhân hiểu rõ sự ảnh hưởng của suy nghĩ và cảm xúc tác động như thế nào đến hành vi của bản thân. Vì vậy, mục tiêu của liệu pháp này là giúp người bệnh hiểu rằng, họ không thể giải quyết tất cả mọi thứ nhưng có thể kiểm soát cách mà họ hiểu, tiếp nhận và giải quyết các vấn đề trong cuộc sống của chính bản thân.

 

Ảnh 1: Trò chuyện với chuyên gia trị liệu giúp người bệnh bị rối loạn lo âu lan toả có nhận thức đúng về suy nghĩ và cảm xúc của mình

1.2. Điều trị rối loạn lo âu lan toả bằng lối sống tích cực

Theo các chuyên gia tâm lý, lối sống lành mạnh là một trong những yếu tố quan trọng góp phần cải thiện các triệu chứng của rối loạn lo âu lan toả hiệu quả và nhanh chóng. Hãy từ bỏ những thói quen có hại như thức khuya, sử dụng bia, rượu, thuốc lá,… Việc tập thể dục hay tập luyện các môn thể thao phù hợp với thể lực là một phần quan trọng của quá trình điều trị rối loạn lo âu. Khi tập thể dục, cơ thể giải phóng endorphin, loại hormone giúp bạn hạnh phúc và bình tĩnh hơn. 

Việc thường xuyên luyện tập yoga cũng giúp bạn điềm tĩnh và thư giãn trong cuộc sống hàng ngày. Ngoài ra, yoga cũng mang đến cho bạn sức mạnh để có thể đối mặt với những khó khăn trong cuộc sống, kiểm soát được sự lo lắng, cảm xúc của bản thân tốt hơn.

Ngoài ra, để đối phó với rối loạn lo âu hiệu quả, chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm thần khuyến cáo, người bị rối loạn lo âu nên giữ tinh thần vui vẻ, cười thật nhiều bằng cách tiếp xúc với những người có thái độ tích cực, xem những bộ phim hài vui nhộn,… 

2. Điều trị rối loạn lo âu lan toả bằng thuốc

Những thuốc dùng trong phác đồ điều trị rối loạn lo âu lan toả thông dụng bao gồm các loại như:

- Nhóm ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRI): Sertraline, Paroxetine,…. 

- Nhóm thuốc ức chế Serotonin và Noradrenaline (SNRI): Venlafaxine,…. 

- Nhóm thuốc chống trầm cảm 3 vòng: Clomipramin, Amitriptylin, Tianeptine…do có nhiều tác dụng phụ nên hiện nay ít được dùng. 

- Nhóm benzodiazepine: Lorazepam, Diazepam… thường cho tác động nhanh (từ 30 phút đến 1 giờ) nhưng cần lưu ý tình trạng lệ thuộc nếu dùng kéo dài 

- Nhóm ức chế tái hấp thu serotonin chọn lọc (SSRI), thuốc chống loạn thần, vitamin nhóm B và một số thuốc giúp nuôi dưỡng tế bào thần kinh khác.

Người bệnh chỉ nên dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ tâm thần, tránh việc tự ý mua thuốc điều trị để không gặp phải những phản ứng bất lợi làm cho bệnh diễn tiến xấu đi. 

 

Ảnh 2: Dùng thuốc để điều trị rối loạn lo âu lan toả

Rối loạn lo âu lan toả không thể chữa khỏi dứt điểm một sớm một chiều. Thuốc điều trị vẫn là nguyên tắc quan trọng trong việc chữa trị. Vì vậy, người bệnh cần hết sức kiên nhẫn hợp tác với các chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm thần để tuân thủ phác đồ điều trị rối loạn lo âu lan toả.